Algorytmy w służbie społeczeństwa – i w roli winowajcy
Sztuczna inteligencja i algorytmy stają się coraz bardziej wszechobecne w naszym życiu. Decydują o przyznawaniu kredytów, rekomendują leczenie, a nawet kierują autonomicznymi pojazdami. Choć przynoszą ogromne korzyści, to generują także nowe wyzwania, szczególnie w obszarze odpowiedzialności prawnej. Kiedy algorytm popełni błąd, który wyrządzi szkodę, pojawia się pytanie: kto za to odpowie? Czy to programista, firma wdrażająca algorytm, a może sam algorytm? Problematyka odpowiedzialności cywilnej za błędy algorytmów staje się paląca, a odpowiedzi na te pytania dopiero się kształtują.
Źródła potencjalnych błędów w algorytmach
Zanim przejdziemy do kwestii odpowiedzialności, warto zrozumieć, skąd biorą się błędy algorytmów. Często wynikają one z niedoskonałych danych treningowych, na których uczy się algorytm. Jeśli dane są obarczone biasem lub niekompletne, algorytm może podejmować dyskryminujące lub po prostu błędne decyzje. Inną przyczyną może być błąd w samym kodzie algorytmu, czyli błąd programisty. Kolejnym czynnikiem jest brak odpowiedniego nadzoru nad działaniem algorytmu, co może prowadzić do eskalacji drobnych pomyłek w poważne szkody.
Problematyka ustalenia winy w przypadku awarii algorytmu
Ustalenie, kto ponosi odpowiedzialność cywilną za błędy algorytmów nie jest proste. Algorytmy są często skomplikowane i trudne do zrozumienia, nawet dla ekspertów. To utrudnia ustalenie, czy błąd był wynikiem zaniedbania, błędu programistycznego, czy też wynikał z nieprzewidzianych interakcji z danymi. Dodatkowo, w proces tworzenia algorytmu może być zaangażowanych wiele osób i podmiotów, co jeszcze bardziej komplikuje ustalenie winowajcy.
Rola twórców oprogramowania w kontekście odpowiedzialności
Twórcy oprogramowania, czyli programiści i inżynierowie, mogą ponosić odpowiedzialność cywilną za błędy algorytmów, jeśli dopuścili się zaniedbania lub popełnili błędy w procesie tworzenia algorytmu. Dotyczy to sytuacji, gdy nie dołożyli należytej staranności w testowaniu algorytmu, nie uwzględnili potencjalnych zagrożeń lub nie zadbali o bezpieczeństwo danych. W takim przypadku, poszkodowany może dochodzić odszkodowania na zasadzie winy.
Odpowiedzialność podmiotów wdrażających algorytmy
Firmy wdrażające algorytmy w swoich procesach biznesowych również mogą ponosić odpowiedzialność. Spoczywa na nich obowiązek odpowiedniego doboru algorytmu do konkretnego zadania, zapewnienia odpowiedniego nadzoru nad jego działaniem oraz reagowania na ewentualne błędy. Jeśli firma wdraża algorytm, który jest znany z podatności na błędy lub który nie został odpowiednio przetestowany, może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez ten algorytm. Często jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.
Delikt produktu a szkody wyrządzone przez algorytmy
Teorie deliktu produktu mogą mieć zastosowanie w przypadku, gdy algorytm jest uznawany za „produkt”. Jeżeli produkt (w tym przypadku algorytm) posiada wady, które powodują szkodę, producent (twórca algorytmu) może być odpowiedzialny na zasadzie ryzyka, niezależnie od swojej winy. Jest to szczególnie istotne w przypadku algorytmów stosowanych w produktach autonomicznych, takich jak samochody.
Przyszłość regulacji prawnych dotyczących AI i algorytmów
Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji, konieczne jest stworzenie jasnych i precyzyjnych regulacji prawnych, które będą regulować kwestie odpowiedzialności cywilnej za błędy algorytmów. Regulacje te powinny uwzględniać specyfikę sztucznej inteligencji, a jednocześnie chronić prawa i interesy poszkodowanych. Unia Europejska pracuje nad takimi regulacjami, dążąc do stworzenia jednolitego rynku dla sztucznej inteligencji, który będzie oparty na zaufaniu i bezpieczeństwie.
Ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej dla AI
W obliczu rosnącego ryzyka związanego z błędami algorytmów, coraz popularniejsze stają się ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej dedykowane firmom rozwijającym i wdrażającym AI. Takie ubezpieczenia mogą stanowić ważny element zarządzania ryzykiem i chronić firmy przed konsekwencjami finansowymi związanymi z błędami algorytmów.
Dodaj komentarz